Leerzaam

‘Een dag niet geleerd is een dag niet geleefd’. Dat zou nog eens een mooie tekst zijn voor op een tegeltje. Ik roep het vaak tegen de studenten aan wie ik lesgeef. Die moeten daar dan doorgaans (en soms heel hard) om lachen. Terecht. Want elke dag lachen is natuurlijk nog veel leuker. Maar soms gaan leren en lachen juist heel goed samen.

Al geruime tijd staan mijn dagen nagenoeg geheel in het teken van leren. Niet alleen omdat ik toevallig binnen het onderwijs werkzaam ben. Zelf ben ik ook weer aan het studeren geslagen: geen vanzelfsprekende stap voor iemand in de fase van een bijna voltooid leven. Mijn studie beslaat het boeiende vakgebied van de psychologie en dat levert vaak verrassende inzichten op over alledaags intermenselijk contact. Zo heb ik veel opgestoken over het begrip ‘confirmation bias’: het volkomen menselijke verschijnsel dat je steeds op zoek gaat naar de bevestiging van je eigen opvattingen. Wie vegetariër is weet bijvoorbeeld vaak heel veel informatie te vinden die het voordeel van die leefstijl benadrukt terwijl een vleeseter juist op zoek gaat naar bronnen die aantonen hoe gezond hij leeft:  zie je wel! We willen nu eenmaal graag gelijk krijgen. Met objectiviteit heeft dat weinig te maken. Leerzaam is het wel. En grappig ook.

Naast mijn psychologiestudie tracht ik me al enige tijd te bekwamen in de mediawijsheid om zo mijn eigen didactische vaardigheden én die van mijn collega’s to the next level te brengen. Afgelopen week moest ik ter afronding een mondeling tentamen afleggen dat tegenwoordig trouwens een assessment heet. Ik vond dit gesprek vrij moeizaam verlopen en vreesde het oordeel. De beide assessoren trokken zich na afloop terug om zich op dit oordeel te beraden en feedback te formuleren, hetgeen een half uur zou duren. Na vijfentwintig lange minuten meldde de jury nog een kwartiertje nodig te hebben. Geen goed nieuws, vond ik. Zelf zorgde ik er immers ook voor dat ik studenten met een onvoldoende beoordeling voorzag van goedgefundeerde argumenten en duidelijke feedback. Zoiets kost meer tijd dan het voorbereiden van een hartelijke felicitatie. Zie je wel, riep dus mijn innerlijke confirmation bias, die de vertraging uitlegde naar eigen interpretatie. Wat een verrassing dus toen de assessoren direct overgingen op de hartelijke felicitatie. En komisch ook.

Afgelopen weekend nam ik deel aan de voorjaarstuinwerkdag van de volkstuinvereniging waarvan ik lid ben. De leden vervullen daarbij uiteenlopende klussen voor het nut van het algemeen. Ik koos, volkomen out-of-the-box, voor de aanleg van een paddenpoel onder leiding van een paddenpoeldeskundige. Verreweg de meeste tijd - enige uren - ging zitten in toekijken hoe de poel zich vulde met (leiding)water. Intussen verhaalde de deskundige over het geheime leven van de pad. Die gaat weliswaar op paddentrek, maar keert altijd terug naar zijn geboortepoel. De expert had derhalve een emmertje vol paddendril uit een andere poel geschept. Er zat nog veel meer leven in het emmertje: een piepkleine salamander. En een foeilelijke libellenlarve. Kortom: een boeiende waterwereld.

Juist toen de deskundige de dril in onze nieuwe poel wilde uitzetten, werd hem een halt toegeroepen door een tuinier met kennis van water. Het leidingwater bevatte nog teveel kalk voor de paddenembryo’s en diende te worden geneutraliseerd door gedurende langere tijd een brok turf in de poel te hangen. De paddenman achtte dit niet nodig en verwees daarbij naar toonaangevende wetenschappelijke bronnen. Een educatieve maar vooral vermakelijke discussie, gebaseerd op fraaie, wederzijdse confirmation bias.

Maar goed, het belangrijkste wat ik afgelopen week heb geleerd is dus het aanleggen van een paddenpoel.

Lachen!

Amusement

’t Is een lastige periode, waarin ik mij bevind. De combinatie van werk, studie, deadlines en een zwakke rug drukken een stevige stempel op het gemoed. Ter afwisseling zoek ik met enige regelmaat snakkend naar ontspanning en vermaak. En dat blijkt vaak dichterbij dan gedacht.

Zaterdagavond. Het televisieaanbod staat in het teken van hoogwaardig amusement. De Ware en ik laten de Rotterdamse rellen even voor wat ze zijn en gaan er eens goed voor zitten: we komen er nu immers eindelijk achter wie al die weken de Mol was en volgen live de verkiezing van de Zweedse inzending voor het Eurovisiesongfestival. Twee ontknopingen met een hoog entertainmentgehalte. Na beide bekendmakingen hebben we een diepgevoelde behoefte tot evaluatie en reflectie. Daartoe ontmoeten we onze Beste Vriend in onze stamkroeg.

Beste Vriend is tien dagen eerder begonnen aan een alcoholvrije maand. ‘Maar daar merk je niets  van’, garandeert hij ons zijn befaamde en gewaardeerde gezelligheid. Hij bestelt eerst een gezellige kop groene thee en drinkt daarna twee Erdinger Alcoholfrei, een Duits witbier. Mijn Duits is niet heel goed maar bij nadere bestudering zie ik dat het bier voor ruim tien procent uit suiker bestaat. Ook constateer ik dat de Duitsers een eigen betekenis geven aan Alcoholfrei: het drankje bevat 0,5 procent alcohol. Om het gezellig te houden zeg ik hierover niets tegen Beste Vriend. Die neemt na het tweede flesje nog maar eens een kop thee en begint vervolgens steeds luider gezellig te geeuwen. Na een kort maar kwalitatief samenzijn zoekt hij zijn bedje op. Nee, je merkt er niets van.

De Ware en ik besluiten de grenzen van het nachtleven maar eens op te zoeken bij een ander – ons ook bekend – etablissement. Deze avond bevinden zich op het betreffende terras opvallend veel drag queens. Hoewel wijzelf van dit fenomeen weinig kennis hebben, meent De Ware er toch een te herkennen. Zijn aanname klopt: het is het kind van een bekende. En zeker: moeder zelf blijkt ook van de partij. Ze viert haar verjaardag met de meisjes, haar partner en nog een handvol bekenden en is daar al in de middag mee begonnen. ‘Ik ben heel erg dronken’, deelt zij ons mee op zakelijke toon. En dat geldt ook voor de rest van het gezelschap. Een man valt zijn kruk en mist daarbij maar net de meegebrachte hond. Een buurman wil naar huis, zijn vrouw juist niet. Een echtscheiding lijkt onvermijdelijk. De birthday mom kan zich slechts staande houden door zwaar tegen De Ware aan te leunen.

Juist op het moment dat ik me afvraag of de amusementswaarde nog stijgen kan, zie ik in een ooghoek de bekende zanger Guus M. het terras naderen. Met zijn entourage gaat hij de naastgelegen kroeg binnen. Tegen niemand in het bijzonder spreek ik zijn naam hardop uit. Jarige mama is dan wel dronken, maar niet doof en volgt mijn blik. Ondersteund door een der travestieten volgt ze de zanger en stapt het buurcafé  binnen. Terwijl ik nog aan het afwegen ben of hierop actie mijnerzijds noodzakelijk is, keert het feestvarken alweer terug. Trots toont ze mij (en verder iedereen) haar telefoon met daarop een uitzonderlijk goed gelukte selfie, wang-aan-wang met de bekende zanger.

Zeker: onverwacht amusement verhoogt de feestvreugde én de gezelligheid.

Alcohol is daarbij misschien niet het meest gezonde ingrediënt.

Maar het helpt wel.