Spijker

Guilty pleasure? Heimelijk genoegen? Driefwerf neen! Schuld noch schaamte zit me in de weg. Met onverhuld plezier kijk ik naar groot publieksamusement als Dance dance dance en The voice of Holland. Daar kijk en luister ik graag naar. En: ik leer er ook veel van. Want soms slaat iemand de spijker op z’n kop.

Ik ben een taalgevoelig type. Ik ben uiterst gevoelig voor spel- en formuleerfouten en heb ook sterke neigingen om anderen te corrigeren waar dat nodig is – en geloof me, het is écht vaak nodig. Ik heb geleerd om deze neigingen in het grootste deel van de gevallen te onderdrukken. Mensen vinden mijn verbeteringen doorgaans niet leuk (maar zo zijn ze dan ook niet bedoeld, ook al is mijn glimlach hierbij een uitstekende camouflage), ze trekken zich er weinig van aan en bovenal: als ik er almaar aan toe zou geven, dan zou mij dat waanzinnig veel energie kosten. Ik gebruik nu met opzet het woord ‘waanzinnig’ omdat deze term mij in het alledaagse taalgebruik daadwerkelijk aan de rand van de waanzin brengt. Ik vermoed dat u, lieve lezer, hier aanzienlijk minder last van heeft.

Maar een taalpurist ben ik zeker niet. Taal is nu eenmaal dynamisch en wanneer wij als volk massaal gaan spreken van ‘die meisje’, tja, dan moeten we dat maar goedkeuren – hoe tenenkrommend zulks ook moge klinken. Op deze manier is in de vorige versie van Van Dale ook het woord ‘overnieuw’ opgenomen. Dat was lange tijd een voorbeeld van de contaminatie, de (foutieve) samentrekking van ‘over’ en ‘opnieuw’. Zo blijft onze taal levend en worden we regelmatig verblijd met nieuwe woorden, van swaffelen tot onesie, stemfie of mubsot. Dat laatste is een afkorting voor het Engelse begrip Married Urbanite But Still On Tinder. Want de invloed van het Engels op onze taal is werkelijk grenzeloos.

In een aflevering van The Voice of Holland hoorde ik presentatrice Wendy van Dijk na het optreden van een deelneemster roepen: ‘You nailed it!’ Die kreet had echt niets te maken met haar veronderstelde cocaïnegebruik, maar was een oprechte poging tot eigentijds en jeugdig taalgebruik. Van Dijk had dat waarschijnlijk opgepikt van danser Timor Steffen, die van zijn commentaren als jurylid in de show Dance dance dance een soort Nederlands-Engelse quilt borduurde. ‘Je bent amazing! Je staat totally te shinen! You nailed that shit!’

De in Nederland geboren Timor heeft als excuus dat hij al zes jaar in Amerika woont (en daar heeft gewerkt met Michael Jackson en Madonna, enkele feiten die hij inderdaad zelf om de andere zin bevestigt). Dit excuus geldt niet voor de Nederlandse Anouk, eveneens jurylid, maar dan in The Voice of Holland. Zij moet derhalve wel een zuivere taalvernieuwer zijn. Afgelopen weekend beoordeelde zij een van de zingende deelneemsters met de onvergetelijke en schier onnavolgbare contemporaine woorden:

‘Je hebt hem niet genaild. Je moet hem hitten van begin tot het eind!’
Omdat ik zelf ook wel een beetje Engels beheers, weet ik het zeker:

Anouk sloeg de spijker op z’n kop!

Spiegel

We hebben een verbouwing doorstaan, De Ware en ik. Weinig levert zo veel stress op en legt zo’n druk op de relatie. De verbouwing betrof nota bene de master bedroom, ons liefdesnest. We zijn dolgelukkig met het resultaat, maar twee nieuwe accessoires zijn volkomen overbodig. Een designradiator die echt nóóit aan zal gaan: tijdens het verblijf warmen wij ons aan elkaar. En: de enorme spiegel boven de wastafel. Daar durf ik nauwelijks nog in te kijken nu mijn lijfelijk verval in wel érg schril contrast staat met het strak gerenoveerde decor.

Begin ik nu alweer over de intredende ouderdom, afhangende huidkwabben en rimpels waarin met gemak een eurostuk blijf steken?  Ja, dat is zo, maar ik haast mij te zeggen dat dat te maken heeft met een heel nieuw verworven inzicht dat zich afgelopen week tweemaal aan mij openbaarde.

Het begon met de tweejaarlijkse fotoshoot op mijn werk. De baas vindt het leuk om van iedereen een portretfoto te hebben. Dit keer koos onze vaste fotografe voor sfeervol zwart-wit. Sfeervol? Bij het bekijken van het resultaat, zag ik vooral het contrast van veel zwarte lijnen in een spierwit gezicht. Vreselijk! Maar mijn favoriete collega, wier eerlijke opinie ik doorgaans hoog waardeer, zei: ‘Welnee! Het is juist een prachtige foto. Je ziet er geweldig uit. Heel volwassen en doorleefd.’ Precies de woorden die ik niet wilde horen. Ze ging nog even door over haar eigen portretje: de fotografe had niet echt haar best gedaan om haar vrij stevige postuur wat te verdoezelen. Ik gaf mijn lieve collega gelijk, omdat ik wél doorhad wat zij graag wilde horen. Maar het was een fantastische foto, waarop die lieve, warme, spontane collega precies stond afgebeeld als ze was.

Kort daarna zag ik het programma Sterren op het Doek van Omroep Max, waarin een Bekende Nederlander wordt geschilderd door drie would-be Rembrandts en daaruit vervolgens het beste product kiest. Dit keer was Tjitske Reidinga het lijdend voorwerp. Tjitske is een actrice met de opwindende uitstraling van een verleidelijke vamp. Tot ze haar mond opendoet, dan klinkt ze als een slome hotelreceptioniste die na een half uur van verdwaasd rondzoeken jouw reservering nog niet heeft gevonden en het dan zuchtend en schouderophalend maar opgeeft. Tijdens het Max-programma barste Tjitske in tranen uit toen ze de drie schilderijen zag. Het was hilarisch en aandoenlijk tegelijk. De schilderijen leken perfect, maar Tjitske zag alleen haar rimpelloze, strakke appelwangen. ‘Denken jullie dat ik botox gebruik?’ riep ze huilend en vertwijfeld uit.

Ook al was het de omgekeerde wereld: ik begreep wat Tjitske bedoelde. Haar beeld van zichzelf week niet af van dat van anderen, maar het was vooral gebaseerd op de angst van wat anderen van haar zouden kunnen vinden! Zoals zij vreest dat haar jeugdige en gladde gezicht wordt beschouwd als het resultaat van een verbouwing, zo ben ik bang dat de groeven langs mijn afhangende mondhoeken van mij een gerimpelde bejaarde maakt. Mijn eigen angst dicteert mijn zelfbeeld.

Tot slot werd mijn vers verworven besef nog eens bevestigd door een wetenschappelijk onderbouwd krantenartikel. De spiegel reflecteert alleen wat ik zelf wil zien.

Dat geeft toch te denken.