Leerzaam

‘Een dag niet geleerd is een dag niet geleefd’. Dat zou nog eens een mooie tekst zijn voor op een tegeltje. Ik roep het vaak tegen de studenten aan wie ik lesgeef. Die moeten daar dan doorgaans (en soms heel hard) om lachen. Terecht. Want elke dag lachen is natuurlijk nog veel leuker. Maar soms gaan leren en lachen juist heel goed samen.

Al geruime tijd staan mijn dagen nagenoeg geheel in het teken van leren. Niet alleen omdat ik toevallig binnen het onderwijs werkzaam ben. Zelf ben ik ook weer aan het studeren geslagen: geen vanzelfsprekende stap voor iemand in de fase van een bijna voltooid leven. Mijn studie beslaat het boeiende vakgebied van de psychologie en dat levert vaak verrassende inzichten op over alledaags intermenselijk contact. Zo heb ik veel opgestoken over het begrip ‘confirmation bias’: het volkomen menselijke verschijnsel dat je steeds op zoek gaat naar de bevestiging van je eigen opvattingen. Wie vegetariër is weet bijvoorbeeld vaak heel veel informatie te vinden die het voordeel van die leefstijl benadrukt terwijl een vleeseter juist op zoek gaat naar bronnen die aantonen hoe gezond hij leeft:  zie je wel! We willen nu eenmaal graag gelijk krijgen. Met objectiviteit heeft dat weinig te maken. Leerzaam is het wel. En grappig ook.

Naast mijn psychologiestudie tracht ik me al enige tijd te bekwamen in de mediawijsheid om zo mijn eigen didactische vaardigheden én die van mijn collega’s to the next level te brengen. Afgelopen week moest ik ter afronding een mondeling tentamen afleggen dat tegenwoordig trouwens een assessment heet. Ik vond dit gesprek vrij moeizaam verlopen en vreesde het oordeel. De beide assessoren trokken zich na afloop terug om zich op dit oordeel te beraden en feedback te formuleren, hetgeen een half uur zou duren. Na vijfentwintig lange minuten meldde de jury nog een kwartiertje nodig te hebben. Geen goed nieuws, vond ik. Zelf zorgde ik er immers ook voor dat ik studenten met een onvoldoende beoordeling voorzag van goedgefundeerde argumenten en duidelijke feedback. Zoiets kost meer tijd dan het voorbereiden van een hartelijke felicitatie. Zie je wel, riep dus mijn innerlijke confirmation bias, die de vertraging uitlegde naar eigen interpretatie. Wat een verrassing dus toen de assessoren direct overgingen op de hartelijke felicitatie. En komisch ook.

Afgelopen weekend nam ik deel aan de voorjaarstuinwerkdag van de volkstuinvereniging waarvan ik lid ben. De leden vervullen daarbij uiteenlopende klussen voor het nut van het algemeen. Ik koos, volkomen out-of-the-box, voor de aanleg van een paddenpoel onder leiding van een paddenpoeldeskundige. Verreweg de meeste tijd - enige uren - ging zitten in toekijken hoe de poel zich vulde met (leiding)water. Intussen verhaalde de deskundige over het geheime leven van de pad. Die gaat weliswaar op paddentrek, maar keert altijd terug naar zijn geboortepoel. De expert had derhalve een emmertje vol paddendril uit een andere poel geschept. Er zat nog veel meer leven in het emmertje: een piepkleine salamander. En een foeilelijke libellenlarve. Kortom: een boeiende waterwereld.

Juist toen de deskundige de dril in onze nieuwe poel wilde uitzetten, werd hem een halt toegeroepen door een tuinier met kennis van water. Het leidingwater bevatte nog teveel kalk voor de paddenembryo’s en diende te worden geneutraliseerd door gedurende langere tijd een brok turf in de poel te hangen. De paddenman achtte dit niet nodig en verwees daarbij naar toonaangevende wetenschappelijke bronnen. Een educatieve maar vooral vermakelijke discussie, gebaseerd op fraaie, wederzijdse confirmation bias.

Maar goed, het belangrijkste wat ik afgelopen week heb geleerd is dus het aanleggen van een paddenpoel.

Lachen!