Klopt niet

Soms word ik overvallen door een gevoel van grote ongewisheid. Terwijl alles zijn doodnormale rustige gangetje lijkt te gaan. Kent u dat? Dobberend op uw luchtbedje groeit het vermoeden van een metersdiepe waterval op korte afstand, terwijl het water er toch strak en rimpelloos bijligt en niets wijst op een dreigende catastrofe. Maar de toenemende hartslag schreeuwt: er klopt iets niet.

De afgelopen week was zwanger van opschudding en consternatie. De terminaal zieke schoonvader van ons staatshoofd werd doodverklaard, maar bleek zeer kort daarna toch weer levensvatbaar. Een serieverkrachter bleek jarenlang vermomd als modelvader Bill Cosby. Tjesus! Tot overmaat van ramp ontdekte ik met grote zekerheid dat een of andere whizzkid een foto van mijn bilpartij heel handig heeft gephotoshopt op het lijfje van Kim Kardashian. Niet alleen constateerde dat deze combinatie niet klopte. Bovendien vroeg ik af of iets dergelijks zomaar is toegestaan, of dat hier het portretrecht niet geschonden wordt.

Hoort, wat klopt daar? Of wat klopt er niet? Een vraag die ook het traditionele bezoek overheerste van het bezoek kindervriend Sint Nicolaas. Of liever: dat van zijn trouwe gevolg. En traditioneel is hier misschien ook niet meer van toepassing. Al weken voor de feestelijke intocht heerste hierover grote onrust. In de zwart-wit-discussie leek geen enkele ruimte voor nuance. Er ontstond een oorlog waarin alles was toegestaan.

Een uitgesproken zangeres en haar kinderen werden bedreigd vanwege kleurrijke opvattingen. Een onderzoeksjournaliste (!) plaatste het conflict uiterst geforceerd buiten elke context in een weinig subtiele documentaire vol uitgelokte reacties. Beide partijen toonden zich bepaald geen fatsoenlijke debaters. Tussen voor- en tegenstanders zat de doelgroep klem. De kinderen. En wij.

Wij? Ja, ook wij. Een toegewijd clubje volwassenen met een groot kinderhart, dat zich al jaren inzet om de legende van heiligman en helpers levend te houden. We helpen onze iconen daarbij door op scholen te verschijnen in de outfit en gedaante van onze grote voorbeelden. Dat is een dankbare opgave in de traditie waarin wij zelf groot zijn geworden en waarin ook onze kinderen zin opgegroeid. Zij noch wij associeerden dit rollenspel ooit met racisme en racistisch zijn we ook nimmer geworden. Maar ja: wij hebben dan ook geen kleurtje, hoezeer we daar soms ook ons best voor doen.

Dit jaar vroegen wij aan de scholen waar we weer te gast mogen zijn of zij aanpassingen noodzakelijk achten in onze verschijning. Men koos voor de traditie. Zonder uitzondering. Dat was duidelijke taal. Maar klopte dat wel? Een aantal van ons zo onschuldige clubje werd overvallen door een groot gevoel van ongewisheid. De pret, de onbevangenheid: het was verdwenen en maakte plaats voor een voortdurend dilemma: wát we ook zullen (gaan) doen, helemaal goed zullen we het nooit meer doen.

Daarom hangen we na dit jaar mijter, tabberd en pietenpakken aan de wilgen. De zwartbevlekte witte handdoek in de ring. We zijn vast niet de enigen, of de laatsten. Het feest is besmet en sterft een onafwendbare, zekere dood.

Ik weet niet of dat wel klopt.