Groepsgedrag

Zeker, uw hondje is een mensenvriend. Een trouwe metgezel, een echt gezelschapsdier. Kan niet zo goed tegen (te) lang alleen zijn. Wil gewoon heel graag ergens bij horen. En dat is gelukkig ook het geval. Gelukkig? Meestal dan.

Welbeschouwd hangt mijn hele bestaan aaneen van groepen en clubjes, van clubs en groepjes. Elk met een heel eigen invalshoek of uitgangspunt, soms zelfs mijlenver uiteen. Maar mijn lidmaatschap is steeds zelfverkozen en in al die uiteenlopende gezelschappen weet ik mij soepel te bewegen. Ik versta namelijk heel goed de kunst - én het geheim -  van groepsgedrag. Dat gaat vanzelf, het valt niet uit te leggen.

In mijn (sterk uitgedunde) familiegroep gedraag ik mij hoorbaar anders dan in de eetclub waarmee ik regelmatig en luidruchtig plaatselijke restaurants frequenteer. De commissietaken op mijn werk neem ik uiterst zorgvuldig en serieus maar als lid van een pubquizteam doe ik lollig en stoer (maar wil ik wel winnen). Afhankelijk van de klas die ik voor me heb, ben ik een strenge docent of juist een joviale. Het gedrag van de groep bepaalt dat van mij. Ik vermoed dat aanpassingsvermogen een belangrijke factor is.

Nog een voorbeeld? Sinds kort ben ik weer aan het studeren. Daar ben je immers nooit te oud voor. Integendeel: ik voel me jonger dan ooit tevoren. En daar gedraag ik me ook naar: ik betrap mezelf op het uitstelgedrag, de onzekerheid, het geklaag over docenten en tentamens, de gemakzucht en minimale inspanningen van de postpubers die de eerstejaarsgroepen bevolken van de opleiding waar ik zelf werkzaam ben. Allemaal herkenbare, stereotype kenmerken, die blijkbaar horen bij ‘de student’ en waaraan ik mijzelf zonder enig verder nadenken overgeef.

Of er groepen zijn waarin ik me niet thuis voel? Ach, eigenlijk ben ik een allemansvriend, dus daar ben ik niet erg kritisch in. Ik wil zelf ook graag aardig gevonden worden, of had ik dat al gezegd?

Toch heb ik onlangs een groep ontdekt waarmee ik moeite heb: de Whatsapp-groep.

De laatste tijd blijk ik namelijk opeens en ongevraagd te zijn toegevoegd aan een Whatsapp-groep, met uiteenlopende thema’s. Iedereen in zo’n groep heeft een mening over dat thema en deelt die ook ongevraagd, ongeacht het tijdstip. Dat ontaardt soms (nee, vaak!) in een discussie die met het thema nog maar weinig heeft te maken. De Whatsapp-groep is niet het gezelschap dat ik zoek.

Ik sta hierin niet alleen. Een collega met jonge kinderen verzuchtte onlangs dat ze genoeg had van de terreur van de kinderfeestjeswhatsappgroepen. Nog voor de uitnodiging bij kindlief in de bus ligt, is er al een feestwhatsapp gemaakt met alle moeders. Welk cadeau gaat er gekocht worden? Op elke suggestie volgt steevast en verplicht een Dikke Duim. De groep wordt gebruikt voor overleg over halen en brengen. Tijdens het feestje krijgen de moeders veel foto’s en live-filmpjes toegestuurd. Bij thuiskomst heeft het kind weinig nieuws meer te vertellen. Die thuiskomst wordt natuurlijk ook al tijdig aangekondigd. En daarna roept elke moeder natuurlijk nog ook hoe leuk het toch wel is geweest: Dikke Duim!

Nee, mijn collega deed zelf niet mee aan dit groepsgedrag. De bagger aan berichtgeving vond ze irritant en storend. Maar afhaken vond ze - begrijpelijk - in dit geval ook lastig. Ze vond zelf een oplossing: de mogelijkheid om de meldingen van een Whatsapp-groep uit te dempen of uit te schakelen, voor een periode van 8 uur, 1 week of zelfs een jaar.

Ik ben blij dat ik niet meer in de kinderfeestjescategorie verkeer. Maar de oplossing van mijn collega is ook prima bruikbaar bij andere thema’s!